Μαθήματα ψαρέματος....

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ελληνική αγορά της επικοινωνίας και των media έχει πληγεί σε μεγάλο βαθμό από τις συνέπειες της διεθνούς οικονομικής ύφεσης. Τα νούμερα – που για πολλούς «δεν λένε πάντα την αλήθεια» - δεν αφήνουν περιθώριο αμφισβήτησης. Το 2008 ήταν άσχημη χρονιά τόσο για τον Τύπο (ηλεκτρονικό και έντυπο), όσο και για τις διαφημιστικές εταιρείες, οι οποίες ωστόσο περιόρισαν την πτώση των προ φόρων κερδών τους στο -1,71%. Φέτος η πτώση αυτή αναμένεται να φτάσει το -10% ή και το -15%. Αλλά και στα media η εικόνα δεν είναι καλύτερη. Το πρώτο εξάμηνο του 2009, η πτώση των εσόδων τους από τη διαφήμιση έχει φτάσει στο -40%, δοκιμάζοντας σε μεγάλο βαθμό τις αντοχές τους. Το αποτέλεσμα το βλέπουμε: Δεκάδες απολύσεις υπαλλήλων Τύπου (δημοσιογράφοι, τεχνικοί, εμπορικοί κ.α.), κλείσιμο ιστορικών μέσων (Ελεύθερος Τύπος, Auto Motor Und Sport κ.α.), ριζικές περικοπές λειτουργικού κόστους σε τηλεοπτικά κανάλια κ.α. Και να σκεφθεί κανείς ότι ακόμα «η μπίλια γυρίζει». Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στα ηλεκτρονικά media είναι το γεγονός ότι από τις αρχές του 2009 τα τηλεοπτικά κανάλια αναγκάστηκαν να μειώσουν τα τιμολόγια διαφημίσεων μέχρι και 40%, στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν διαφημιζόμενους, οι οποίοι εγκατέλειπαν την τηλεόραση. Οι διαφημιζόμενοι από την πλευρά τους, αξιοποίησαν την ευκαιρία αυτή, αλλά στην πορεία, τα κανάλια διαπίστωσαν ότι η κίνηση αυτή ήταν δίκοπο μαχαίρι. Κι αυτό γιατί οι διαφημιζόμενοι αγόραζαν περισσότερο διαφημιστικό χρόνο από το 2008, με το ίδιο ή και μικρότερο κόστος. Έτσι, πριν μερικές ημέρες, δύο εκ των μεγαλύτερων τηλεοπτικών δικτύων της χώρας, το Mega και ο ΑΝΤ-1, αποφάσισαν να αυξήσουν τα τιμολόγια διαφημίσεων κατά 80% και 30%, αντίστοιχα. Κι αυτό, στην προσπάθειά τους να περιορίσουν τις απώλειες εσόδων, που το πρώτο εξάμηνο του 2009 έφτασαν το -25%. Είναι πολύ πιθανόν την κίνησή τους αυτή να ακολουθήσουν και άλλα τηλεοπτικά κανάλια. Σε κάθε περίπτωση, η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι οι αντοχές των μέσων έχουν πλέον φθάσει στα όριά τους.
Ίδια είναι η κατάσταση και στους μεγάλους διαφημιζόμενους, οι οποίοι έχουν μειώσει την διαφημιστική τους δαπάνη σε ποσοστό 15-20% από το 2008. Χαμένες σε αυτή την περίπτωση είναι οι διαφημιστικές εταιρείες, αλλά και τα λεγόμενα «media specialist agencies», δηλαδή τα agencies που αγοράζουν και πωλούν διαφημιστικό χώρο και χρόνο στα μέσα για λογαριασμό των διαφημιζόμενων. Κάποια από αυτά αντιμετωπίζουν ακόμα και το ενδεχόμενο αναστολής λειτουργίας τους με ότι μπορεί αυτό να σημαίνει για τις ισορροπίες της διαφημιστικής αγοράς. Ήδη τα πρώτα ονόματα έχουν αρχίσει να ακούγονται.
Η πολιτεία από την πλευρά της παρακολουθεί τις εξελίξεις ανήμπορη να αντιδράσει ουσιαστικά και με στρατηγικό πλάνο. Προτάσεις έχουν ακουστεί πολλές. Μια από αυτές αφορά στην ενίσχυση των μέσων με κρατική διαφήμιση από το φθινόπωρο. Μια σοφή κινεζική παροιμία όμως λέει «στον φτωχό μην δώσεις ψάρι, μάθε τον να ψαρεύει». Το κράτος πρέπει να δημιουργήσει τις απαραίτητες δομές και προϋποθέσεις ώστε τα φαινόμενα ανορθόδοξων στρατηγικών λειτουργίας των μέσων και των εταιρειών επικοινωνίας να μειωθούν στο ελάχιστο. Θα πρέπει να δώσει ώθηση στην εφαρμογή των νόμων. Να καταργήσει κάθε παθογένεια του παρελθόντος και να προσφέρει κίνητρα υγιούς ανάπτυξης. Να διευκρινίσει τις προϋποθέσεις που πρέπει να έχουν τα μέσα για να απορροφήσουν κρατική διαφήμιση. Να δώσει κρατική διαφήμιση και στα περιοδικά, όχι μόνο στις εφημερίδες και στην τηλεόραση. Και φυσικά να αγνοήσει το λεγόμενο «πολιτικό κόστος», το οποίο απειλεί πλέον τη συνοχή της ελληνικής δημοκρατίας. Λύσεις υπάρχουν. Για βούληση, δεν είμαι σίγουρος. Και ο χρόνος τελειώνει...